Podróż w nieznane to dość rzadka w dorobku Królowej Kryminału powieść sensacyjno-szpiegowska. Agata Christie nie byłaby jednak sobą, gdyby nie zawarła w niej także wątku kryminalnego… a znajdzie się i obyczajowy.
Powieść ta ukazała się po raz pierwszy w 1955 roku. Rzut okiem w światowe kalendarium i już sobie przypominamy tło historyczne – koszmar obejmującej wówczas świat zimnej wojny. Te historyczne i polityczne okoliczności stanowią właśnie dekorację dla opowiedzianej przez Christie historii, z nich też źródło bierze cała ta zaskakująca, pełna zwrotów akcji i trzymająca w napięciu historia.
Główną bohaterką powieści jest Hilary Craven, młoda, rudowłosa kobieta silnie doświadczona przez los. Utrata dziecka, rozstanie z mężem, pogłębiająca się depresja – wszystko to sprawiło, że jej życie kompletnie straciło sens. Hilary postanawia więc je zakończyć; kupuje dużą ilość środka nasennego i zamyka się w pokoju hotelowym z zamiarem połknięcia na raz wszystkich pigułek. Dosłownie w ostatniej chwili, ku jej zaskoczeniu i oburzeniu, przerywa jej pewien mężczyzna, który nieproszony pojawia się w jej pokoju. Okazuje się, że jest on agentem działającym z ramienia brytyjskiego rządu, śledzącym ją od pewnego czasu i mającym do zaoferowania znacznie bardziej ekscytujący sposób ryzykowania swoim życiem… Jessop, bo tak nazywa się ów agent, składa Hilary niezwykłą propozycję, jasno dając do zrozumienia, że kraj jej potrzebuje. Jej zadaniem miałoby być odegranie roli innej szczupłej, rudowłosej kobiety w tym samym wieku, a więc kradzież tożsamości. Misja jest śmiertelnie niebezpieczna (stąd mowa o wyszukanym sposobie samobójstwa), zaś jej celem jest rozwiązanie zagadki znikania młodych naukowców i naukowczyń z całego zachodniego świata – czyżby przechodzili oni na stronę Związku Radzieckiego i znikali za żelazną kurtyną? A jeśli tak, czy aby na pewno czynią to dobrowolnie?
Hilary, po początkowym oporze, zgadza się na współpracę z Jessopem, co rozpoczyna jej wielką i niebezpieczną przygodę, a jednocześnie podróż przez rozmaite egzotyczne zakątki świata. Podróż, której cel skrywa głęboka tajemnica.
W języku powieści szybko rozpoznamy charakterystyczny styl Agaty Christie – prosty, a jednocześnie elegancki, sugestywny i dopracowany, miejscami dowcipny, choć ani na chwilę nie zapominamy o powadze sytuacji naszej bohaterki. Historia płynie wartko, wciąga i angażuje czytelnika, nie brak w niej nieprzewidzianych zwrotów akcji, a zwieńczona jest satysfakcjonującym i zaskakującym zakończeniem. Nie ma tu dłużyzn, opisy są dość krótkie, ale obrazowe i plastyczne, dzięki czemu łatwo można wsiąknąć w klimat książki. Dla mnie atutem jest także jej „brytyjskość” i charakterystyczny, powściągliwy obraz relacji międzyludzkich, pod którym nie raz kryją się silne, intensywne emocje.
Sięgając po tę powieść, trzeba mieć jednak na uwadze czas jej powstania. Z oczywistych względów dziś historia ta może wydawać się naiwna – choćby w porównaniu z współczesnymi metodami szpiegowskimi (które, po prawdzie, też znamy głównie z filmów i powieści, ale pomińmy to taktownym milczeniem). Próżno szukać tu nowoczesnych technologii i skomplikowanych metod wywiadowczych; zamiast tego jest jednak coś, co w moich oczach jest znacznie ciekawsze – egzotyczna przygoda przez wielkie „P”. Podróż w nieznane to niewątpliwie idealna lektura dla osób, które o takiej właśnie przygodzie marzą – w końcu historia Hilary sugeruje, że wielka przygoda może spotkać dosłownie każdego… Inna kwestia wynikająca z czasu, w jakim utwór ten się ukazał, to nieco stereotypowy obraz zwolenników i zwolenniczek poszczególnych idei i mocarstw – w tym sensie galeria bohaterów i bohaterek drugiego planu to zbiór wyraziście zarysowanych, ale jednak dość stereotypowych postaci. Nie zmienia to jednakże faktu, że także one nie raz czytelnika zaskoczą. Z kolei postacie bardziej pierwszoplanowe, w tym przede wszystkim sama Hilary, są zarysowane sugestywnie i interesująco, budzą sympatię (w większości) i zachęcają, by śledzić ich losy (nawet jeśli sam pomysł, by wysłać osobę w depresji na samobójczą misję, jest nie do końca przekonujący).
Podróż w nieznane to lektura przyjemna, wciągająca i odprężająca, utrzymująca uwagę czytelnika, ale bez wywoływania niepokoju czy ciarek na plecach. Jak wiele powieści i opowiadań Christie, jest to wspaniała rozrywka na wieczór po pracowitym dniu. Warto docenić przemyślane wprowadzenie splecionych ze sobą wątków: szpiegowskiego, przygodowego, podróżniczego, kryminalnego i obyczajowego, a także pojawiający się w pewnym momencie klimat rodem z Orwella. Miłośniczki i miłośnicy powieści w stylu retro będą niewątpliwie usatysfakcjonowani. Poza tym – to przecież Agata Christie! Czy naprawdę trzeba mówić coś więcej?
Tytuł: Podróż w nieznane
Autorka: Agata Christie
Wydawnictwo: Dolnośląskie
Liczba stron: 245
Tłumaczenie: Białoń-Chalecka Magdalena
Okładka: miękka
Data premiery: październik 2013
Kategoria: kryminał, sensacja